Riverside Samen dromen met geweldige Polen |
||
---|---|---|
Twee metalheads luisteren in de auto naar Marillion. Het blijkt de start voor wat nu een van Polen’s populairste bands is. Ook In Nederland en Duitsland kreeg de band een warm welkom. Na het plotselinge overlijden van gitarist Piotr Grudziński hing de toekomst van de band aan een zijden draadje. Lees het verhaal van Riverside, een band die nogal wat emoties losmaakt en verslavend werkt.
De start van de Poolse band Riverside is bijna die uit een stripboek.
Piotr en Piotr maken in 2001 een lange autorit. Ze hebben het over een
nieuwe band als op de radio Marillion’s ‘Clutching all Straws’ te horen is.
Piotr ‘Mitloff’ Kozieradzki (1970- /drums) is op dat moment drummer in de
deathmetalband Hate and Domain, Piotr Grudziński (1975-2016/gitaar) gitarist
in de metalband Unnamed. Door de track van Marillion komt het gesprek op
progressieve rock, progrock zo je wil. Ondanks hun metalen achtergrond waren
ze zeer geïnteresseerd in deze stijl. Zo zeer zelfs dat ze wel eens iets in
deze richting wilden proberen. Het was niet zomaar een bevlieging. Een paar
maanden latere stonden ze in een oefenruimte. Voor de sessie was Jacek
Melnicki (?/keyboards) uitgenodigd. Melnicki was niet alleen
keyboardsspeler, maar vooral eigenaar van DBX opnamestudio. Door het gesprek tijdens de autorit weten Grudziński en Kozieradzki nu
dat deze nieuwe band de band is waar ze allebei in willen spelen.
Grudziński: “I have high expectations for it. I believe it's a band that
I've always wanted to be a part of, where I can fully realize myself and
learn a lot. It's hard not to believe those words when you see the
satisfaction he gets while performing live.” Kozieradzki: “It's the first
band in which I feel I'm alive. It has all that my previous bands lacked.
Cool music, climate, the people and overall involvement not just on my
part.” Met in het achterhoofd ieders eigen invloed werd langzaamaan de richting
gevonden. Duda hield van Porcupine Tree, Marillion, Genesis, Yes, maar ook
van Tangerine Dream en Vangelis. Hij had een open blik/gehoor en zat niet
vast aan een of andere muziekstijl: “I've always been searching for melody,
climate, space and this sense of mystery and eventually witch I came across
when listening to Anathema. Each and every of their albums is a trip through
melancholic wilderness, every sound drips with emotions – and added – I've
been always searching for sounds that can go straight to your heart. That's
why I've always admired David Gilmour who always hits the spot with only a
few sounds.” In 2002 treedt Riverside voor het eerst live op. Later in het jaar nemen
ze een demo op. Die wordt voorjaar 2003 met succes verspreid. Op de demo
staan vijf tracks: ‘The Same River’, ‘Out Of Myself’, ‘Reality Dream’,
‘Loosing Heart’ en ‘The Curtain Falls’. De meeste van de driehonderd
demo-cd’s gaan naar vrienden, een flinke handvol naar platenmaatschappijen
en radiozenders. Het nieuws over een nieuwe band, zeker dan nog in de Poolse muziekkring, verspreidde zich snel. Cd’s werden gekopieerd en de vraag naar meer nam toe. Metal Center schreef: I would be very confused if this record wasn't known outside this country very soon… and I want more! This music is addictive.” Iedereen was het eens, er moest snel meer komen. Dus ging de band de studio in om een volwaardig album te maken. Het was nog niet eenvoudig om een cd vol te krijgen. Er moest snel nieuw werk geschreven worden, maar ook geoefend en opgenomen. Het leverde nogal wat stress op, zeker bij Melnicki die het erg druk had in zijn eigen studio. ‘Out of Myself’ (2003) is het eerste echte album van Riverside. Er staan
negen tracks op, vijf, bekend van de promo, en vier nieuwe. De band bracht
het album zelf uit in een oplage van duizend. Ze deden alles zelf, behalve
een kleine bijdrage op trombone van Krzysztof Melnicki op de laatste track
‘OK’. Na de eerste duizend volgde er nog eens duizend en nog in hetzelfde
jaar werd het album uitgebracht door een Pools label: Mystic Production. Het
jaar erop (2004) werd het uitgebracht door The Laser’s Edge in Brazilië, de
Verenigde Staten en ‘de rest van de wereld’. Voor deze release werd de hoes
aangepast. De nieuwe, door Travis Smith gemaakte hoes, zou ook die van de
toekomstige uitgaven worden. Travis Smith werd meteen ook maar de vaste
hoezenmaker van Riverside. Smith is geen onbekende in de wereld van metal of
semi-metal bands/artiesten. Hij maakt bijvoorbeeld ook de hoezen van Opeth,
Katatonia, Anathema, Psychotic Waltz, Tarja Turunen (ex-Nightwish) en een
enorme reeks anderen. De Poolse pers was razend enthousiast: “We have a brilliant Polish debut!” Riverside had zich, in ieder geval in eigen land, goed op de kaart gezet. Nu verder, maar daarvoor was wel een nieuwe keyboardspeler nodig. Melnicki’s eerste keus was zijn eigen studio en daar had hij meer tijd voor nodig dan hij kon vrijmaken voor Riverside. De veel jongere Michał Łapaj (1982- /keyboards, Hammondorgel, Theremin, fluit) werd de opvolger. In eerste instantie vond hij dat de groep torenhoge ambities had en te wilde plannen voor de toekomst. Hij vond het “weinig realistisch”. Maar na het beluisteren van ‘Out of Myself’ wist hij het wel: “… but when I listened to the album I had no more doubts. I just had to be in that band.” Lapaj hield erg van het Hammondorgel en met name de manier waarop Deep Purple’s Jon Lord erop speelde, verder was hij een liefhebber van de muziek van Genesis en Yes. Met die achtergrond zou het wel goed komen en dat kwam het. Na de eerste repetities wist hij het helemaal zeker: “I finally have a great band! Although I haven't played with them for too long yet, I feel like we've been doing this for years. Riverside is the aim of my perennial pursuit. A river of ideas from which I fish out sounds that make my soul happy. It is my place in music.” De eerste optredens in de nieuwe bezetting werden, zeker voor Poolse begrippen, druk bezocht. Het aantal groeide bij elk concert. Riverside deed een tournee van twintig concerten in eigen land en dat was voor Poolse begrippen heel bijzonder. De band op hun beurt was verbaasd dat het publiek bijna elk nummer meezong. Bij één gelegenheid kwamen ze niet weg zonder vier toegiften. Ze hadden echt iets losgemaakt. Een van de vroege hoogtepunten was Riverside’s optreden als voorprogramma bij het concert van Anathema, een van de bands die ze als invloed hadden genoemd. Na een korte tournee door Europa, met als eerste een concert in ons land
tijdens het Progpower Festival in Baarlo, werd het tijd voor een tweede
album. In tegenstelling tot veel andere bands namen ze er ook de tijd voor,
het album moest immers minstens net zo goed zijn als het vorige, zo niet
beter. Via social media liet men wel doorschemeren dat het album iets
heavier zou worden en dat het tevens het tweede deel zou zijn van een
trilogie. Na de EP volgde opnieuw een korte tournee door Polen en in West-Europa: Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. Terug van de tournee tekende de band het contract met Inside Out Music. Maar de druk nam toe. Grudziński: “The pressure is really huge. None of us ever expected that ‘Out Of Myself’ would be so successful. Now it's a really hard task to maintain the same level, surprise and prove that ‘Out Of Myself’ was not a one-off thing. Duda: “We feel the pressure because we know that it's a crucial moment in our careers. Either we prove this album that we are an original band that has something to say thanks to our music, or we don't.” Tijdens de live-concerten hadden ze al aardig wat nieuw werk gespeeld, het meest was eigenlijk klaar, alleen opnemen en de nodige afwerking nog, zoals samples en loops. Travis Smith maakte een hoes die in een stijl mooi aansloot bij het ontwerp dat hij maakte voor het eerste album. In oktober 2005 werd bij de fanclub een doos met daarin ‘Second Life Syndrome’, de nieuwe cd, bezorgd, de dag daarna kwam het album wereldwijd uit. De lat lag hoog, de band wilde zichzelf immers bewijzen. Dat lukte. ‘Second Life Syndrome’ is meer in balans. Rust, melodie, zelfs een soort luchtigheid aan de ene kant, de ‘dark side’, de heavy side daarmee ook, aan de andere kant. Soms lopen die stijlen binnen één track naadloos in elkaar over en gaan van de ene emotie naar de andere. Nightwish is daar ook zo sterk in, maar ‘the force is strong in this one’, om even met Starwars te spreken. Juist die afwisseling maakt Riverside de band die ze is. Zowel fans als pers waren enthousiast. Mystic Art schreef: “It's an album
that's a pure pleasure to listen to. This music relaxes the listeners
blissfully and eases their minds (…) then it hits it more dynamically (…)
the whole thing sounds brilliant. It's a record that the whole Polish music
industry should be proud of.” Het album werd op de 62e plek gezet in de
‘Archives Prog Top 100’. Jammer alleen dat de Polen slechts op één concert
getrakteerd werden. De ‘Zeppelin Hall ‘ in Poznań was afgeladen vol met fans
uit het hele land. De herkansing kwam pas in 2006, nadat de Riverside terug
was van een tournee door Europa. Het eerste grotere optreden was in 2006 in Lichtenvoorde (Achterhoek, Nederland) waar Riverside stond tijdens het Arrow Rock Festival. Daar speelde ook Deep Purple, Status Qua, Roger Waters, DIO en Porcupine Tree. Mooie setting dus. Misschien nog belangrijker voor Riverside was hun optreden in Amerika tijdens het fameuze Nearfest Festival. Inmiddels werd het tijd voor het sluitstuk van de trilogie. De titel was al bekend: Rapid Eye Movement’. Dat album werd in de herfst van 2007 verwacht, maar om het gat te vullen bracht de groep wat oor- en oogvoer uit: Voor de ogen én de fans bracht Riverside een dvd uit met een concert uit Den Bosch. Voor de oren en voor iedereen was er een single: ’02 Panic Room’, ‘Lucid Dream IV’ en ‘Back to the River’. Dat laatste speelde de band live al enige tijd live. Het nummer viel op doordat er een stukje verwerkt was van ‘Shine On You Crazy Diamond’ Pink Floyd. Op het moment dat de single verscheen toerde de band als ‘speciale gasten’ met de band Dream Theater’. In september 2007 kwam ‘Rapid Eye Movement’ uit in Polen. Eind september
in Europa en Amerika. Begin oktober werd het album als dubbel-cd
uitgebracht. De extra’s zijn de drie tracks van de eerdere single, aangevuld
met twee andere tracks: ‘Behind the Eyelids’ (rustigere versie) en ‘Rapid
Eye Movement’. Dat laatste nummer komt verder niet terug en heeft iets weg
van wat lijkt op een spontane sessie. Kort voor het album op de markt kwam was het via internet uitgelekt. Natuurlijk volgden reacties, maar die waren, als zo vaak trouwens, niet alleen positief. In Nederland, een van de landen waar de band warm was ontvangen, waren de fans wel enthousiast en plaatsten het album in de rij van beste uit het jaar. In Duitsland deden ze hetzelfde. Grudziński: “Because it is a trilogy, we couldn't and we didn't want to record something that would be totally different.” Mittloff: “Polarization is something natural, I believe. Usually the listeners divide into those pro and against. We think that on this album we give our fans everything that they love us for and something extra that they might love as well. All you have to do is to dedicate some time to this album.” Duda: “We're already at this stage when you can't please everyone. From now on, there will always be some division among fans.” En daar zou ik verder niet wakker van liggen. Duda had gelijk, het album stond als snel in de lijst van beste verkochte en belandde uiteindelijk op de twee plek in de Poolse albumlijst. Eind dat jaar stond het derde in de lijst van ‘beste albums’ en werd Grudziński gekozen tot beste muzikant van het jaar. I Nederland kwam het album op een 73e plek in de albumlijst. Na de release volgde een uitgebreide tournee door Europa. Ondertussen hield de toekomst van Riverside iedereen bezig. Wat doe je na een trilogie? Nogmaals met hetzelfde komen is niet wat iemand dan ook verwacht, maar tegelijkertijd moet je wel bij jezelf blijven. 2008 begon goed met een vervolg van de tournees, zowel in Europa, Polen, maar ook in Mexico. Een nieuwe ‘single’, ‘Panic Room’, werd goud in Polen. De single werd uitgebreid met de tracks van de tweede cd van de twee-cd-versie van ‘Rapid Eye Movement’ met als extraatje de clip van het titelnummer. Zo werd het bijna een compleet album. In mei 2008 werd in Łódź de hele trilogie gespeeld. Het concert werd gefilmd met het idee een dvd uit te brengen. Leden van de fanclub mochten gratis naar binnen, maar dit concert was bij de aankondiging als zo bijzonder dat er zelfs mensen uit Nederland en Duitsland naar toe gingen. Daarna volgden opnieuw optredens in Europa, Nearfest, Progpower (Amerika) en FMPM (Canada). In Nederland stond de band bij het ons bekende Bospop Festival (Weert) naast andere grootheden als Anathema, ZZ Top, Opeth en Thin Lizzy. Duda had niet voldoende aan Riverside, hij begon parallel aan de band een
solocarrière onder de naam ‘Lunatic Soul’. Donkere muziek met veel
synthesizers, ambiëntachtige klanken, maar ook ‘gewone, akoestische
instrumenten. Tot nu toe (2020) heeft hij zes albums uitgebracht, het
zevende wordt eind dit jaar verwacht. Tijd voor een eigen tournee was er
niet, want Riverside toerde nog steeds door Europa. Hoogtepunt was opnieuw
in ons land: de show in Paradiso werd live uitgezonden. Bij de verkooptafel
kon je terecht voor ‘Reality Dream’, een in eigen beheer en beperkte oplaag
uitgegeven dubbel cd met het liveoptreden uit Łódź. Nu te koop voor
torenhoge prijzen. Dat werd dan: ‘Anno Domini High Definition’. Duda: “A title that would be
connected with modern times, a title that would be up to date and would
contain some elements popular these days. So the result is a mixture of High
Definition technology and a disorder which, as it turns out, a big part of
our bustling society suffers from. Apart from that, I wanted four words as
it is our fourth album.” Hoofdthema van het album is “het feit dat we
eigenlijk nergens tijd meer voor hebben of nemen”. Het album zit vol
symboliek. Vier woorden voor het vierde album, maar de totale duur is 44
minuten en 44 seconden. Het album kwam in twee versies, een gewone een
dubbelcd met daarop een groot deel van het concert in Paradiso, Amsterdam.
Na alle hectiek van vier albums en talloze tournees was iedereen toe aan
wat rust. Duda werkte aan zijn Lunatic Soul project, de rest rustte uit of
deed andere dingen. Na een paar maanden van rust trad de band op in diverse
landen, vier concerten, vier landen en in elk land één concert. De concerten
deden ze met vriendenbands Jolly en Pure Reason Revolution. Daarna volgde
shows in voor de band nieuwe landen als Griekenland, Turkije, Oostenrijk,
Bulgarije, Slovakije en Hongarije. Het vijfde album van de band verscheen in 2013: ‘Shrine of New Generation Slaves’. Het laat Riverside met een ander geluid horen. Duda: “I didn’t want to record another Anno Domini High Definition. I’ve had enough of these heavy, thrash metal riffs. I was looking for something we could develop in our music. We decided on hard rock. Its elements replaced this quasi-metal present on our previous recordings. In addition to that, I wanted to bring back some of those emotions known from our early albums and maybe to some extent connecting us to what I’ve been doing on Lunatic Soul records. I’m tired of songs that are made of square blocks. We want to go back to our roots and to this openness that was once very important in music, before it all got so artificial and computerized. I always liked that well-arranged music by Genesis or Metallica and Anthrax, to name some heavier bands, but the older I get, the more often I listen to music that’s not necessarily so obvious in terms of patterns and schemes. Music where there’s a lot of room for some dissonance, dirt and noise. That’s the heart of it. Getting to Led Zeppelin or falling in love with Helter Skelter by The Beatles took me some time. After watching It Might Get Loud, I was trying to understand the whole phenomenon of Jack White. I bought some CDs and it hit the nail on the head. Elephant by The White Stripes is a great album. After that, I decided to dust off my Led Zeppelin records.” ‘Shrine of New Generation Slaves’ heeft inderdaad qua klank iets weg van
het heavy geluid uit de jaren zestig, zeventig. Riverside klinkt
ruimtelijker, warmer én iets trager, bedachtzamer. Dat wordt nog eens
versterkt door het ‘plotselinge’ geluid van een saxofoon (Marcin Odyniec) in
het tweede nummer. Het album sluit af met akoestische gitaar en zang. Zelf
opgegroeid met dat ‘oude’, bluesy geluid vind ik dit een aangenaam album en
een goede zet voorwaarts. Het menu staat vast, na het album volgt een tournee. Het werd de langste tot nu toe. In een korte zomerpauze werkte Duda aan een nieuw Lunatic Soul album. Dat niet alleen, hij werkte meteen maar door aan het volgende Riverside-album. Het geluid uit de jaren zestig werd iets aangepast aan dat van begin jaren tachtig, met een beetje dat primitieve van de elektronische muziek uit die tijd. Hoe het klinkt is te horen op ‘Love, Fear and the Time Machine’ (2015). Het zesde album, zes woorden in de titel en zestig minuten muziek. Symboliek past wel bij de band weten we inmiddels. Er staan dan wel weer tien nummers op. Het langste nummer duurt net acht minuten, daarmee staan op ‘Love, Fear and the Time Machine’ vooral kortere tracks. Geen lange uitspattingen, maar veel meer ‘kleuren’ en laagjes in de songs. Lof was er van fans én pers: “this seems to be the best album released by Riverside” (Teraz Rock Magazine) en “It’s a true masterpiece” (Metal Hammer). Natuurlijk goud in Polen (2e) plek, maar ook hoog in de diverse albumlijsten van Duitsland (18e), Nederland (4e!), België (73), Zwitserland (25) en Engeland (67). Het nieuwe succes bracht de band naar de Verenigde Staten en de landen van Latijns-Amerika. Lapaj had zich inmiddels meer dan bewezen met zijn klanklandschappen. Eigenlijk waren die vanaf het begin van de band al een belangrijk onderdeel, maar daar soms nog ondergeschikt aan het ‘geweld’ van de andere instrumenten. Langzaamaan waren ze meer hoorbaar aanwezig en essentieel in het geluid van Riverside. Duda had met Lunatic Soul die ‘atmosferische klanken’ ook al meer verkend. Het is dan ook niet raar dat de leden van Riverside denken over een heel album met klanklandschappen; een dubbelcd zelfs met ‘ambiënt’ geluid. Drummer Kozieradzki mag even zijn eigen weg gaan, Lapaj, Duda en Grudziński duiken de studio in om daar aan de slag te gaan. Ze bewerken vooral oude composities, werken waar die geluidskant al in potentie aanwezig is. Maar door het enthousiasme ontstaan ook nieuwe stukken muziek. Maar dan slaat het noodlot toe. Als ze bijna klaar zijn met het album overlijdt gitarist Piotr Grudziński plotseling aan een bloedprop in de longen gevolgd door een hartaanval. De overige drie leden, net als veel fans, zijn helemaal kapot van dit nieuws. Alle optredens en studiowerk worden afgezegd. Eenmaal bijgekomen van het nieuws wordt het album, Eye of the Soundscape’ (2016) alsnog, als eerbetoon aan Grudziński, uitgebracht Het is een fantastisch album, maar natuurlijk heel anders dan wat we kennen van Riverside. De reguliere fans hadden wat moeite met het album, gezien de diverse plekken in de albumlijsten: Polen (4), Nederland (60), Duitsland (69). België (112) en Zwitserland (92). Wat er met Riverside gaat gebeuren is op dat moment nog onduidelijk. Duda heeft zich in een ander project gestort, Lapaj is bezig met een soloalbum en Mittloff begint een eigen platenzaak met vooral ‘vintage vinyl’. Wel wordt nog een iets verbeterde versie van ‘Love, Fear and the Time Machine’ uitgebracht, inclusief een lichtelijk aangepaste vormgeving. Pas in 2017 hoorden we weer iets van Riverside. De groep wilde alsnog verder, als trio, met Duda als gitarist. Duda: "I remember the moment when we officially announced that we would continue as a trio. We were doing a photoshoot at the Polish seaside. I said to the guys, 'Let's remember that this is just the beginning. Many of our fans can't imagine an album without Grudzien and for some of them the band ceased to exist when he died. We have to prove that we are able to survive not only by playing concerts but, most of all, by recording a new album." Twee aangekondigde concerten, ter ere van Grudziński die een jaar daarvoor overleden was, waren in no-time uitverkocht. Om de gitaarpartijen in te vullen was gitarist Maciej Meller (1975- /gitaar) gevraagd. Na het optreden volgde een kort tournee, waarin Meller soms vervangen werd door Mateusz Owczarek. Opvallend was dat Meller overal warm verwelkomd werd. Tijdens de concerten kon je de in eigen beheer gemaakte 2cd ‘Lost ‘n’ Found-Live in Tilburg’ kopen. Het concert gegeven in O13 op 18 oktober 2015. Een schitterende set, inmiddels een collector’s item en dus duur. Meller werd teruggevraagd, als gastmuzikant, voor het eerste album van de
band na de dood van Grudziński: ‘Wasteland’ (2018). Andere gasten zijn
Michal Jelonek (viool) en Mateusz Owczarek (gitaar). ‘Wasteland’ is een
ingetogen album, waarbij veel ruimte is voor atmosferische muziek en
enigszins wordt teruggegrepen op langere composities, of stukken die uit
meer delen bestaan, zoals ‘Acid Rain’ en ‘The Struggle for Survival’. Lapaj:
“Wasteland' is undoubtedly one of the musically heavier and more emotional
albums in our discography. In a way, it reaches the beginnings of our
playing, there are lots of guitar riffs, darker elements and space. It's all
combined with a new, raw sound that we had never had before, which makes the
album quite an explosive mix. We're literally going through a second life
syndrome and when we were recording this album, we consciously added some
elements referring to our second studio release, which sort of makes
'Wasteland' a second part of Second Life Syndrome’." Het thema van ‘Wasteland’ is ‘iemand die overleeft na een tragedie’. Niets minder dan autobiografisch. Kozieradzki: “I had never thought that after seventeen years of Riverside, after six studio albums and a whole lot of different releases, I will feel again as if I was about to release the first album. It feels to me like we're doing a 'second debut‘. A very important debut, almost as important as 'Out of Myself'. The album itself carries a lot of emotions which reflect everything that has been happening to the band for the past few years. It's a much heavier and darker face of Riverside.” ‘Wasteland’ bracht in ieder geval de fans weer op het goede spoor en bracht een horde nieuwe naar het spoor: Polen (1e), Nederland (28), Duitsland (13), Zwitserland (23), Oostenrijk (39), België (79), Finland (30), Spanje (43), Engeland (83) en Amerika (16e in de categorie ‘heatseekers’). Na het album ging de band opnieuw op tournee, een lange, die de band tot in 2019 volhield. In 2019 worden de fans getrakteerd op een nieuwe versie van ‘Wasteland’. De grijze hoes is veranderd in rood/rose. Naast het gewone album zit er in het zogenaamde digipak met ‘slipcase’ (schuifdoosje) een dvd met een zogenaamde ‘Hi-Res (High resolution) Stereomix’, een ‘5.1 Surround Mix en een drietal video’s: ‘Lament’, ‘River Down Below’ en ‘Wasteland’. De bonus-cd bevat vijf tracks met een akoestische sessie uit januari 2019: ‘Vale of Tears’, ‘Out of Myself’, ’02 Panic Room’, ‘River Down Below’ en ‘Wasteland-live intro’. Begin februari 2020 kondigt de groep aan dat gitarist Meller voortaan het vaste, vierde lid van de band is. De tournees in 2020 worden afgelast vanwege de om zich heen grijpende Covid-19. Er zijn wel plannen: een nieuw album van Lunatic Soul en het eerste soloalbum van Maciej Meller: ‘Zenith’. Wat Riverside gaat doen of waar ze mee bezig zijn is nog even de vraag, maar dat ze ons zullen gaan verrassen is eigenlijk, gezien de historie, op voorhand al wel duidelijk. Hoe dan ook, ik ben blij dat ik Riverside ‘ontdekt heb en daarom soms een beetje mee kan dromen met die geweldige Polen. |
||
tekst: Paul Lemmens, september
2020 plaatjes: © Mystic Production/Inside Out Music/Riverside citaten: riversideband.pl |